Có thể nói, ASEAN là một khu vực của thanh niên bởi có đến gần 60% cư dân dưới 35 tuổi. Những người trẻ không chỉ là tương lai mà còn là lực lượng chủ lực hiện tại của ASEAN. Vì vậy, việc giới trẻ ASEAN hiểu rõ về quốc gia mình cũng như ngôi nhà chung – Cộng đồng ASEAN là điều vô cùng cần thiết.
Bên cạnh những công cụ truyền thông truyền thống như truyền hình, phát thanh, báo chí... thì mạng xã hội (social network) đang là một kênh thông tin ngày càng hữu ích đối với không chỉ người trẻ thế giới nói chung mà còn là cả ASEAN. Theo số liệu thống kê mới đây của công ty nghiên cứu thị trường eMarketer (Mỹ) năm 2015, các nước Đông Nam Á đang có tỷ lệ người sử dụng mạng xã hội cao nhất thế giới, trong đó Việt Nam có tới hơn 32 triệu người (gần 36% tổng dân số) đang thường xuyên sử dụng mạng xã hội.
Chủ động và sáng tạo
ASEAN đã thể hiện sự chủ động trong việc hội nhập vào mạng lưới 1,5 tỷ người dùng của Facebook khi cho ra đời trang mạng xã hội chính thức dưới sự chỉ đạo của Ban Thư ký ASEAN. Trong bản Báo cáo thường niên ASEAN 2014-2015 của Ban Thư ký ASEAN, sự hiện diện của ASEAN trên mạng xã hội toàn cầu đang trên đà phát triển. Trang mạng chính thức của Hiệp hội trên Facebook hiện có hơn 400.000 người yêu thích và tất cả 10 nước thành viên đều nằm trong top 12 quốc gia quan tâm thường xuyên đến trang mạng này.
ASEAN cũng hướng đến việc thúc đẩy thanh niên khu vực quan tâm nhiều hơn đến các vấn đề của khu vực. Chương trình Thanh niên Tình nguyện ASEAN (AYVP) đã tìm ra được 10 “Đại sứ Truyền thông Xã hội AYVP 2015/2016” gồm những thanh niên hiểu biết về vấn đề ASEAN và có mạng lưới quan hệ rộng lớn trong tầng lớp thanh niên ASEAN. Những “Đại sứ” trẻ này hứa hẹn sẽ chuyển tải đến với thanh niên trong khu vực kiến thức cũng như lòng nhiệt huyết về các hoạt động xã hội của ASEAN thông qua kênh truyền thông xã hội.
Tuy nhiên, các nỗ lực này dường như vẫn chưa tương xứng với khu vực hơn 600 triệu dân với rất nhiều người trẻ tham gia “guồng quay” của mạng xã hội. Hình ảnh của ASEAN trên các trang mạng xã hội vẫn bị đánh giá là còn chưa thực sự hướng đến thị hiếu của giới trẻ khi còn nghèo nàn về thông tin danh lam thắng cảnh, văn hóa và ẩm thực khu vực. Các bài viết được cập nhật khá thường xuyên song nhiều bài chỉ có khoảng vài trăm lượt thích (like) hay chưa đến 10 bình luận (comment) từ người dùng.
Có thể thấy, bản thân tổ chức ASEAN đã sớm ý thức được tầm quan trọng của mạng xã hội và có các chiến lược để thúc đẩy việc sử dụng hiệu quả công cụ quan trọng này. Tuy nhiên, ASEAN cần quan tâm hơn đến cách thức truyền tải thông tin sao cho hấp dẫn cũng như sáng tạo hơn nhằm tăng cường tính tương tác với người sử dụng mạng, đặc biệt là các bạn trẻ.
Tự hào là thành viên!
Sẽ có nhiều người nhận ra rằng trên các mạng xã hội cũng đã xuất hiện nhiều trang thông tin liên quan đến ASEAN, chẳng hạn như ASEAN Youth Organization, ASEAN Youth Opportunities, ASEAN University Network… Hầu hết các trang này đều do một nhóm các nhà nghiên cứu, tổ chức thanh niên lập ra nhằm cập nhật các thông tin về một lĩnh vực nào đó có liên quan đến ASEAN như trao đổi văn hóa, cơ hội việc làm, học bổng… Đây có thể xem là sự nhen nhóm đầu tiên cho ý thức nhận thấy nhu cầu về thông tin liên quan đến Hiệp hội này của cộng đồng mạng xã hội, đa phần là thanh niên.
Trang Facebook của ASEAN có hơn 400.000 người thích.
Điều này cũng cho thấy một thực tế rằng giới trẻ ASEAN đã có sự chủ động trong việc tìm hiểu các thông tin cần thiết nhờ vào sự tiện lợi của mạng xã hội. Các diễn đàn này là kênh giao lưu giữa các nhóm thanh niên ASEAN ham hiểu biết, quan tâm đến vấn đề trong nước và khu vực. Việc là một thành viên của “cộng đồng ASEAN online” hay một Cộng đồng ASEAN thực tế sẽ giúp những người trẻ ở khu vực tiếp cận được những thông tin đa chiều về các vấn đề chính trị - kinh tế - văn hóa của các nước thành viên.
Tháng 11 vừa qua, đội thanh niên Philippines của chương trình Sáng kiến Lãnh đạo trẻ Đông Nam Á (YSELI) với sự hỗ trợ của Đại sứ quán Mỹ tại Manila đã tổ chức sự kiện “Viết blog về ASEAN” (Blogged in ASEAN) nhằm bàn thảo về những khó khăn và thách thức sắp tới khi Cộng đồng Kinh tế ASEAN hình thành.
Các bạn trẻ đã tạo ra một chuỗi blog với các bài viết được chia sẻ liên tục về các vấn đề mà họ quan tâm hiện nay tại ASEAN như sự hội nhập của các nước thành viên, các vấn nạn xã hội còn tồn tại… Trang mạng Bloginasean này hiện có hơn 10.000 người truy cập và nhóm các bạn trẻ tin tưởng đây sẽ là bước khởi đầu cho những hoạt động truyền thông xã hội về ASEAN đa dạng hơn trong tương lai.
Kết quả khảo sát mới đây của Ban Thư ký ASEAN chỉ ra rằng 80% người dân thành thị các nước ASEAN có nghe nói về Cộng đồng ASEAN, trong đó 76% người được khảo sát không hề biết gì về chức năng của khối. Điều đó có nghĩa là chỉ một phần tư dân số ASEAN hiểu được các lợi ích từ Cộng đồng ASEAN.
Rõ ràng, truyền thông về ASEAN vẫn còn là một thách thức trong tương lai và dường như mạng xã hội - kênh thông tin quan trọng đối với giới trẻ - lực lượng chủ lực của ASEAN vẫn còn là “vùng trũng” cần được khai phá thêm. |